Arwodhieth ha Regalya
—
An Awen
Awen yw ger Kembrek gans styr yn Sowsnek ‘Muse’ po ‘Inspiration’ hag a dhiskwedh an nerthow awenek yn gwrians. Ynwedh yth yw godhvedhys avel Y Nod Cyfrin, An Sin Kevrinek, po Y Nod Peldyr Goleuni, Sin an Tewyn Golow, mayth yw devedhys dhyworth tewynnow an howl drehevel. Byttegyns y’n Orsedh Vardhek, y tiskwedh an teythi Kerensa, Ewnder ha Gwiryonedh. Ynwedh yth yw sin pesya an dismygyans Keltek hag a styr dhe dhiskwedhes tybyansow yn furv dryflek. An Awen yw sin an Orsedh po Kuntellyans Berdh hag a omdhiskwedh rag ensampel war blastronys (brestplatys).
Plastron po Brest Platys an Skrifennyas/Skrifennyades
An plastron Skrifennyas a veu gwrys gans Tan Dyvarow yn 1967. Y feu erhys gans Gwrek Map Melyn wosa Map Melyn dhe verwel. Yn hwiw ev a syns warnodho pluven kwyllen (y’n jydh hedhyw jynn amontya yw usys), an Awen ha kolmweyth Keltek.
Skrifennyas/Skrifennyades Dhegemeryans
An Skrifennyas/Skrifennyades a venyster an degemeryans Berdh nowyth. An plastron yw kehevel dhe henna an Skrifennyas/Skrifennyades mes byhana. Yn hwir yth yw an kynsa plastron an Skrifennyas, gwiskys dres lies bledhen gans Map Melyn.
Kurun Bardh Meur
An Gurun a-lemmyn a veu gwrys gans Francis Cargeeg/Tan Dyvarow neb a wrug ynwedh an ‘nessa’ kurun hag yw gwiskys dhe stallashyon an Bardh Meur nowyth. Tan Dyvarow a’n jeva hwelji rag kober morthelys ynter Heyl ha Lannanta. An desin yw Delyow Derow kepar ha del veu usys yn Kembra, ha martesen a wra ystynna dhe’n Oos Brons. Yth esa dhe’n kynsa dew Vardh Meur Kernewek, Jenner ha Nance, kugol vardhek dyffrans.
Plastron Alhwedhor
Hemm yw pedrek byhan a gober war ledren konna. Y feu gwrys yn 1998. Yma 15 besont a-dro dhe’n min gans delinyans “pors” po sagh gans korden-tenna. Dhe bub tu yma grahell a vathow, hag a-ugh an pors yma’n sin Awen an Orseth.
Plastron Bardh Meur
Hemma a veu gwrys a-dro dhe 1967 del hevel. Y syns ynno kolmweyth Keltek ha’n skoos a 15 besont.
Plastron Chaplen
Hemm a veu gwrys yn 1984 gans Cyril Orchard a Bennsans, hag yw settys war brenn. An desin yw ehen a grows Keltek.
Powsyow Bardh Meur
Bys yn 1965 yth esa dhe’n gorpows desin Keltek war an keyn, hag y hyllir gweles hemma yn skeusennow koth. An is-bows yw an keth avel Berdh erel, saw bos an lappa a-dreus an dal removys.
Arwodhvardh
Gwelen sodh an Arwodhvardh a syw usadow a’n osow kres hag yw gwrys a helygen dhiruskys. Hi yw 24 mesva yn hirder gans an Awen war hi fenn. Hi a veu erhys yn 1976
Powsyow Bardh
An Orsedh Kernow a’s teves unn urdh mayth yw egwal pub Bardh. An liw glas yw henna a’n ebren. Powsyow a veu desinys y’n kynsa yn Kembra gans Professor Sira Hubert von Herkomer a-dro dhe 1896. Herkomer a veu genys yn Bavarya yn 1849, mes a asas Almayn hag ev 2 vloodh. Morton Nance/Mordon o studhyer dhe Kolji Art Herkomer yn Bushey, ogas dhe Loundres. Yn ”An Daswel Kernewek” yn 1951 Nance a derivas y hwrug mires orth Herkomer ow kul kurun, yn unn dhasskrifa an delyow derow brons dhyworth skoren dherowen.
Kannas Bardh Meur
An Gannas Bardh Meur a’n jeves Awen war y gugol, yn le an bondow melyn-du-melyn usi gans Berdh Kernewek erel. An plastron yw an keth patron avel henna dhe’n Bardh Meur, hag a veu gwrys yn 1967 gans Tan Dyvarow. Ev yw ogas ha kehevelep marnas bos fowt an patron ‘rol-skrifa’ war an tamm kres. Yma gans an GBM ynwedh plastron rag usadow ‘burjesel’ gwrys a Sten Kernewek ha res yn 1995. Yma rol skrifa parchemyn gans henwyn Berdh tremenys yn trog a ledher res gans Ky Gwyn yn 1980.
Powsyow Arlodhes a Gernow (dhe’n Orsedh Ygor)
An re ma a veu desinys yn 1933. Powsyow a’n jydh hedhyw a veu gwrys gans gwrek dremenys a John Jenkin hag a veu usys y’n kynsa dhe Roche yn 1991. An re na usys a 1928 dhe 1933 o dyffrans. Wostalleth an Arlodhes a Gernow a veu keveylys gans dew bajys neb a wiskas powsyow melyn/gell gans palores dhu war an dal.
Arlodhes an Bleujyow (dhe’n Gwarnyans)
An powsyow yw an keth avel a-ugh.
Berdh Meur Kyns
hyllir aswon yn es Berdh Meur Kyns der aga hugol melyn splann gans an Awen war y dal. Del hevel hemm yw dhyworth 1966, hag ynwedh wosa henna an Bardh Meur Kyns Desempes re wiskas an kynsa plastron Mordon. Plastronys Berdh Meur Kyns erel yw gwrys dhe dhesin 1970.
An Donsyoresow
Talek a gomendyas an re ma – a-dhyworth Kembra – hag ev Bardh Meur. An kynsa gwrythyow o yn Kembra yn 1936, dhe Machynlleth, yn 1936, hag a veu formys ha donslunys gans Cynan. A-dhyworth 1954 y hwarva war an arethva yn termyn kurunyans ha kaderyans.
Kledhes
An kledha a-lemmyn a veu prenys yn 1947 hag ewnys yn1978. Ev a bortray an kledha Arthur, Myghtern kyns hag y’n termyn a dheu an Vrythonyon. Nyns yw yn studh da an kynsa kledha a 1928.
Lorghow Marshal
An lorhow yw gwrys a brenn kales gans pennow drehevys hag ow ton an sin Awen. I yw neb 6 troos hys aga hirder ha 1¼ mesva aga threusvusur (1830mm gans 30.5mm) I a veu gwrys gans Tan Dyvarow a-dro dhe 1967. Morgarer a borthas kov orth aga usya yn 1968 a Lannust hag ev Kannas yn-dann Den Delynyans. Yn 1994, gans akordyans Konsel an Orsedh, y feu tri flak kober byhan stegys dhe’n Lorgh Marshal dhe govhe kyns Marshalys.
Y feu an plakys grevys del syw :
Map Kenwyn 1946-1967, Den Delynyans 1968-1979, Morgarer 1980-1990. Map Elmet 1991-1997 re beu stegys dhe’n lorgh ynwedh, gans Colin Ellis
An Korn
Hemm yw korn bual gwir gans neusrannweyth manylys gorrys warnodho gans Tan Dyvarow yn 1940. Yma ganso ganow bariton. Yth esa assay heb sewen gwrys der usya trompa yn Gorsedhow a-varra. Gwerthys o an trompa yn 1946.
An Gador Vardhek
Homm a veu desinys ha gwrys gans Pengover ha usys y’n kynsa dhe’n Orsedh 1983. Pluvak res gans Myster Kernewek a Nedhoryon,Gwiadoryon ha Liworyon a veu usys y’n kynsa dhe’n Orsedh Marhas Yow 1990. Y hyllir gweles an gador ynter solempnitys an Orsedh pub bledhen yn Penneglos Truru. Henwyn a bub Bardh Meur dhyworth 1928 yw skrifys warnedhi. An skrifedh Gernewek AN GWYR ERBYN AN BYS, treylys dhyworth Kembrek (Y gwir yn erbyn y byd), a styr yn Sowsnek “The Truth against the World”
An Delyn
Dres lies bledhen an delynnyores re usyas hy thelyn hy honan. An Orsedh a bew telyn byhanna henwys warlergh John Legonna. Telyn gotha drehevys yn 1830 a veu gwerthys yn 1989.
An Kledha Rynnys
The Gorsedh’s new sword is used in the ceremony for the Joining of the Sword, a symbol of the uniting of the three Celtic nations, and the two halves are carried by Cornish and Breton Bards to the Grand Bard who passes the united sword to the representative of the Welsh Mother Gorsedd as a symbol of unity and friendship.
The handle of the nickel plated sword was fashioned from yew wood from the St Columb Churchyard, a fitting tribute to the first Grand Bard, Henry Jenner who was from the town. Engraved on the blade are the words “lymm ow lown heb own a boon” the Cornish for “sharp my blade without fear of pain” taken from a poem by Tim Saunders – Bardh an Werin.
The sword was made by Mr Colin Rescorla of St Columb in 2010.